Barrel aged bier
Het is een echte hype tegenwoordig: bier dat op houten vaten gerijpt is. Het is interessant om je bier barrel aged te kunnen noemen. Wij leggen uit wat dit is en hoe het werkt.
Bier op vat rijpen
Zaken uit lang vervlogen tijden blijken steeds weer aan te slaan in de moderne tijd. Onze drang naar nostalgie en retro is blijkbaar erg sterk. In de bierwereld is dit ook duidelijk aan de hand. Hoe kun je een speciaalbier nóg specialer (en dus gewilder) maken? Je laat het rijpen op houten vaten, net zoals vroeger. Waar je tegenwoordig over goede, waterdichte vergistingsvaten kunt beschikken, was je lang geleden aangewezen op houten vaten. Het was de enige manier om je bier op te slaan.
In Nederland zijn verschillende brouwerijen die tegenwoordig een deel van hun brouwsels laten rijpen op houten vaten. Dit zijn vaten die eerder gebruikt zijn voor ander vloeibaar genot, zoals sherry, rum, wijn, whisky, of bourbon. Vooral de bourbonvaten zijn gewild. In de VS, waar de meeste bourbon gestookt wordt, zijn er namelijk regels die voorschrijven dat bourbon alleen in vaten mag waar nooit andere drank in heeft gezeten. Vrijwel nieuwe vaten dus. Als je jouw bier in een vat laat rijpen krijgt het de aroma’s van het hout en de voorgaande dranken mee. Hoe minder vaak het vat gebruikt is, hoe groter dit effect zal zijn.
Dit is precies het effect dat de bierbrouwer beoogt: een uniek palet waarin tonen van hout en andere drank te herkennen zijn. Het is voor bierbrouwers heel complex om goede kwaliteit barrel aged beer te maken. Het moeilijke is dat geen vat hetzelfde smaakt. En daarnaast loop je met oude vaten risico op zuurstof en bacteriën, waardoor smaakafwijkingen kunnen ontstaan. Kortom, de rijping van je bier wordt onvoorspelbaar. Het blijkt dus ingewikkeld om jouw barrel-aged bier een constante smaak te geven. Vaak zie je dat houtgerijpte bieren gemaakt worden met de gedachte: we zien wel waar het schip strandt.
Barrel aged bier
Stel je hebt een mooi, gebruikt vat op de kop kunnen tikken, hoe begin je dan aan een vatgerijpt bier?
Het vullen van het vat gaat volgens deze stappen:
- Het vat ligt op een mechanisme waardoor het kan rollen. Dit is nodig om de opening (oftewel het spongat) van richting te kunnen veranderen.
- Met het spongat aan de onderkant, spoel je het vat. Je steekt een spuit door de opening, waarmee warm water en stoom het vat spoelen. Het spoelwater loopt door de opening naar buiten.
- Draai het vat om, zodat de opening aan de bovenkant is.
- Vul het vat met koolzuurgas. Omdat CO2 zwaarder is dan lucht, drukt het de zuurstof het vat uit (via de buisjes in de vullans). Zet een druk van 0,2 bar op het vat. Controleer of het niet lekt.
- Met behulp van de vullans breng je het bier in het vat. Door de tegendruk van het koolzuurgas blijft het schuimen van het bier binnen de perken.
- Sluit tot slot het vat af met een stop (oftewel spon) nadat je de vullans langzaam hebt verwijderd.
Je ziet, het is best arbeidsintensief om met houten vaten aan de gang te gaan. Omdat goede vaten prijzig zijn, en de arbeid om het bier in het vat te laten rijpen ook iets kost, merk je dat de prijs van een barrel-aged bier wat hoger ligt.
Een goedkopere en snellere manier om jouw bier te voorzien van een ‘houteffect’ is om tijdens de lagering houtsnippers van eikenhout toe te voegen. Dit geeft uiteraard niet het complexe smaakeffect dat een gebruikt houten vat geeft. Wij hebben dit zelf ook eens geprobeerd in ons thuisbrouwen.
Probeer eens een barrel-aged bier en laat je verrassen door de smaak!
